İrlanda'nın Listowel-Ballybunion kasabaları arasında çalışan Lartigue monoray sistemi 1 Mart 1888'de hizmete başladı. 17km'lik bu hat, dünyada ticari anlamda ilk yolcu taşıyan monoray sistemi oldu.
Ballybunion İstasyonu
Listowel-Ballybunion monoray sistemi ismini, sistemi icat eden Fransız mühendis Charles Lartague'den almaktadır. Bu hat, Lartague'nin ilk monoray sistemi değildir. 1886 yılında, Fas çöllerini daha kolay geçmek için, 90km'lik, başta saman olmak üzere belli başlı diğer yükleri taşıma amaçlı olarak yaptığı sistem, ilk monoray sistemidir. Yaklaşık 1m yüksekliğinde, "A" şeklinde, ahşap destekli ray sisteminde, bu raya uyumlu buharlı lokomotif ve basit yük vagonları kullanılmaktaydı. "A" şeklindeki rayın her iki tarafında askıdaymış gibi duran araçlar, dengeli olabilmeleri için, sağ ve sol taraflarına, eşit oranda yük konulması gerekiyordu. Hatta, lokomotif bile, dengeli olabilmesi için çift kazanlı tasarlanmıştı. Lokomotifin hat değiştirmesi ve diğer hatta geçmesi, döner platform üzerindeki, lokomotif uzunluğunda olan raylarla mümkündü.
Fas'taki Monoray Sistemi
Döner Platformda Hat Değiştirirken (İstasyonların giriş ve çıkışında olmak üzere iki adet döner platform bulunuyordu)
1886 Yılında Westminister'de Tanıtım.
Lokomotif.
Lokomotif Kesidi.
Lartigue sisteminin yaygınlaşmasını istiyordu. Bunun için de tanıtım yapması gerekiyordu. Londra'da, Fas'taki sistemin çalışmaya başladığı tarihte, bir tanıtım yaptı. Tabi bu sırada, Listowel-Ballybunion arasında yapılacak hat için de ön çalışmalara başlamıştı. İlgili bakanlıktan onay alındıktan sonra 30000£ maliyetle, 1888 yılında hat hizmete açıldı ve 1924 yılında kapatılıncaya kadar 36 yıl süreyle çalıştı. Hattın yapısı, Fas'ta yapılandan bazı farklılıklar gösteriyordu. Öncelikle, ahşap "A" destekler yerine çelik destekler kullanıldı. Lokomotif ise, dikey kazanlar yerine, yatık kazanlar konularak yapıldı. Yükseklik olabildiğince düşük tutulmalıydı. Çünkü, hat üzerindeki hemzemin geçitler, açlır-kpanır köprü şeklindeydi ve çok yükseltilemezdi. Artık yolcu vagonları vardı ve bu vagonlarda, yolcular, ray ve vagon yapısı nedeniyle, yan olarak seyahat ediyorlardı. Yine denge sorunu sebebiyle, vagonların her iki tarafına, eşit veya yakın ağırlıklarda yolcu bindirmek gerekiyordu. Eksik yönlerine rağmen, yinede bu sistem, o bölgede, dönemin en hızlı taşımasını yapıyordu. İrlanda iç savaşının yoğun yaşandığı 1924 yılında, savaş sebebiyle hat, ağır tahribat gördü ve kapatıldı.
Sistemin Orijinal halindeyken çekilmiş eski bir videosu: https://www.youtube.com/watch?feature=player_embedded&v=ZjBKQlr9fSsGünümüzde bu hat adına, hattın olduğu bölgede bir müze kurulmuştur. Müzede, orijinal buharlı lokomotife benzeyen dizel bir replika lokomotif ile, 1km boyunca turistik amaçlı taşımacılık yapılmaktadır.
Sistemin bugünkü videosu: http://www.youtube.com/watch?v=722sBrpv2k8
Bugün Kullanılan Replika.
Kaynaklar:Müze Web Sayfası: http://www.lartiguemonorail.com/history.phphttp://www.douglas-self.com/MUSEUM/LOCOLOCO/lartigue/lartigue.htm
Konuyu Paylaş
